Thói quen là kỳ quan thứ 9 của Thế giới

Thói quen là một chuỗi phản xạ có điều kiện do rèn luyện mà có. Nó được hình thành do các hoạt động lặp lại ngày qua ngày, từ đó tạo nên các đường mòn thần kinh. Sự tích lũy ngày càng nhiều, thói quen càng in đậm và tác động vào cuộc sống thường nhật càng lớn. Có thể thấy cách thức hoạt động này rất giống với khái niệm lãi kép: càng tích được nhiều tiền thì lãi càng nhiều, thu nhập càng lớn.

Thật vậy, các thói quen không chỉ tích lũy như lãi đơn, mà là lãi kép. Nếu bạn cho phép bản thân bỏ tập thể dục 1 ngày do mệt hay lười quá, thì khả năng cao sẽ có ngày 2, ngày 3, thậm chí cả tuần. Sau một tuần đó, cơ thể không đạt được trạng thái tốt nhất, bạn tập luyện không hiệu quả và đâm ra thất vọng, chán nản.

Bỏ tập luyện một ngày không chỉ ảnh hưởng đến riêng việc tập luyện mà còn là các khía cạnh khác. Một thói quen xấu này dẫn đến một thói quen xấu khác, từ đó 2 thói quen xấu này dẫn đến 4 thói quen xấu khác, đến lúc ta toàn lặp lại những thói quen xấu. Ở chiều ngược lại, một thói quen tốt được nuôi dưỡng đúng cách có thể tác động rất mãnh liệt.

Có một khái niệm gọi là tiếng chuông Pavlov. Trong thí nghiệm nổi tiếng của mình, Pavlov nhận thấy những con chó sẽ chảy nước bọt khi sắp được cho ăn, qua tín hiệu là tiếng chuông. Bản năng tự nhiên của chúng ta cũng giống vậy.

Thói quen hoạt động theo một vòng lặp thần kinh bao gồm 3 phần: tín hiệu, thói quen, phần thưởng. Ở thí nghiệm trên, tín hiệu là tiếng chuông, thói quen là chảy nước bọt, phần thưởng là được cho ăn. Trong cuộc sống hằng ngày, ta cũng bắt gặp phản ứng như vậy rất nhiều: tín hiệu là thèm ăn buổi đêm, thói quen là vào bếp nấu mì, phần thưởng là thỏa mãn cơn đói nhưng cũng có thể tăng cân.

Nhưng do thói quen là nhân tạo, cho dù đường mòn thần kinh có sâu đậm thế nào thì cũng có thể tạo lại. Bạn có thể tham khảo những cách thức sau:

- Tôn trọng bản năng tự nhiên của mình. Việc ăn để thỏa mãn cơn đói là hoàn toàn tự nhiên. Thay vì dằn vặt bản thân vì đã ăn khuya, hãy giữ nguyên tín hiệu và phần thưởng nhưng thay vào một thói quen mới. Bạn có thể thay mì gói bằng trái cây yêu thích hay những loại thức ăn lành mạnh khác.

- Tận dụng khuynh hướng so sánh, cạnh tranh tự nhiên của chúng ta. Khi biết mình đang làm một việc rất khó mà ít người làm được, hẳn bạn sẽ có động lực hơn.

- Bắt đầu bằng những việc nhỏ, dễ làm và chắc chắn thực hiện được. Bạn không cần phải hít đất 100 lần ngay, chỉ cần làm 5 hoặc 10 lần thôi. Không cần đọc 10 cuốn sách/tháng, hãy đọc một cuốn bạn yêu thích và ngẫm nghĩ về để nung nấu tình yêu với tri thức.

Trong quyển sách “7 habits of highly effective people” (7 thói quen hiệu quả), tác giả Stephen R. Covey đã cho thấy những thói quen có thể thay đổi cách ta sống như thế nào. Tác giả có nhắc đến thói quen thứ 7: rèn mới bản thân.

Để có được sự chủ động và can đảm mà tự quyết định cho đời mình thật không dễ dàng, nhất là với những người đã quen sống trong một xã hội quá nhiều định kiến, trường lớp thì nhồi nhét và khó cho ta chỗ để sáng tạo, cách sống và mục đích đôi khi còn bị định sẵn. Do đó, trau dồi những điều nhỏ nhất để từ từ bồi đắp bản lĩnh có lẽ là phương án thiết thực hơn là quay hoắt với gia đình, bỏ cả học để thể hiện chính kiến của mình.

Rèn mới bao gồm 4 phương diện: thể chất, tinh thần, tư duy và mối quan hệ. Mỗi khía cạnh đều có liên quan với nhau và phát triển một thứ có thể kéo theo những thứ còn lại. Ngược lại, thành công trong một khía cạnh không thể bù đắp cho sự thất bại khía cạnh khác.

Để rèn luyện thể chất, bạn có thể tập luyện bộ môn mình muốn: đá bóng, quần vợt, cầu lông, bơi lội, yoga... Điều quan trọng phải bắt đầu với thứ mình yêu thích và dành một ít thời gian trong tuần để chơi.

Về mặt trí tuệ, bạn có thể đọc sách, xem phim để mở mang hiểu biết hoặc tranh luận với những người thích hợp để rèn giũa tư duy.

Tinh thần có lẽ rất khó rèn luyện. Gợi ý là bạn có thể khám phá về nghệ thuật như vẽ tranh, chơi đàn. Điều này giúp bạn có động lực để nhìn rõ hơn vào tâm hồn mình.Nếu không thể nhìn nhận bản thân rõ ràng, ta không có cơ sở để chống chọi với khó khăn trong cuộc sống.

Với mối quan hệ, điều dễ thấy nhất là hãy trò chuyện nhiều hơn với nhau. Trò chuyện là khởi đầu của mọi mối quan hệ và là liều thuốc chữa lành mọi vết thương. Bí quyết là hãy lắng nghe nhiều hơn nhé.

Nguồn: Sưu tầm