Rơ le nhiệt là gì?

Cấu tạo của Rơle nhiệt khá đơn giản, gồm những bộ phận sau:

– Đòn bẩy

– Tiếp điểm đóng

– Tiếp điểm mở

– Vít chỉnh dòng điện tác động

– Thanh lưỡng kim

– Dây đốt nóng

– Cần gạt

– Nút phục hồi

Phần tử cơ bản của Rơle nhiệt là phiến kim loại kép (bimetal) cấu tạo từ hai tấm kim loại. Một tấm giãn nở bé (thường dùng invar có 36% Ni, 64%Fe), một tấm hệ số giãn nở lớn. Bằng phương pháp cán nóng hoặc hàn, hai phiến này sẽ ghép lại với nhau thành một.

Ý nghĩa của những ký hiệu rơ le nhiệt

Ký hiệu rơ le nhiệt phổ biến đó là: NO, NC và COM.
+ COM (common): Là chân chung, nó luôn được kết nối với 1 trong 2 chân còn lại. Còn việc nó kết nối chung với chân nào thì phụ thuộc vào trạng thái hoạt động của Relay.
+ NC (Normally Closed): Nghĩa là khi Relay ở trạng thái OFF, chân COM sẽ nối với chân này.
+ NO (Normally Open): Khi Relay ở trạng thái ON (có dòng chạy qua cuộn dây) thì chân COM sẽ được nối với chân này. Kết nối COM và NC khi bạn muốn có dòng điện cần điều khiển khi Relay ở trạng thái OFF. Và khi Relay ON thì dòng này bị ngắt. Ngược lại thì nối COM và NO.

3/ Nguyên lý hoạt động rơ le nhiệt

Đúng như tên gọi của mình, rơ le nhiệt hoạt động dựa trên sự thay đổi nhiệt độ của dòng điện. Khi dòng điện quá tải sẽ phát sinh ra một nhiệt lượng rất lớn khiến cho tấm kim loại của rơ le bị đốt nóng dẫn tới hiện tượng bị giãn nở. Trong thành phần cấu tạo nên rơ le nhiệt, phiến kim loại kép đóng một vai trò vô cùng quan trọng để thiết bị hoạt động hiệu quả. Phiến kim loại kép này được ghép từ hai thanh kim loại có chỉ số giãn ở khác nhau.

Nguyên lý hoạt động của rơ le nhiệt

Thông thường, thanh kim loại một sẽ có hệ số giãn nở ít hơn và thường dùng invar (gồm 36% Ni + 64% Fe). Thanh kim loại thứ hai thường được làm từ đồng thau hoặc thép crom – niken bởi có chỉ số giãn nở lớn hơn khoảng 20 lần so với invar.

Khi dòng điện có sự thay đổi đột ngột, nhiệt độ sẽ tác động lên thanh thép kép khiến nó uốn theo chiều thanh kim loại có hệ số giãn nở ít hơn lúc này ta có thể dùng trực tiếp cho dòng điện hoặc dây trở bao quanh. Độ uốn cong ít hay nhiều phụ thuộc vào độ dài và độ dày mỏng của thanh kim loại.

Một mẹo nhỏ cho bạn cách sử dụng rơ le nhiệt đúng là chọn Rơle sao cho đường đặc tính A – S của Rơle gần sát đường đặc tính A – S của đối tượng cần bảo vệ. Nếu chọn thấp quá sẽ không tận dụng được công suất của các thiết bị điện, chọn cao quá sẽ làm giảm tuổi thọ của thiết bị cần bảo vệ.

• Đốt nóng trực tiếp: Dòng điện đi qua trực tiếp tấm kim loại kép, thường thì rơ le loại này có cấu tạo đơn giản, nhưng khi muốn thay đổi dòng điện định mức phải thay đổi tấm kim loại kép cho phù hợp thường không tiện dụng.
• Đốt nóng gián tiếp: Dòng điện đi qua phần tử đốt nóng độc lập khi đó sẽ tỏa ra một lượng nhiệt gián tiếp làm tấm kim loại cong lên.
• Đốt nóng hỗn hợp: Loại này được sử dụng nhiều vì vừa có thể đốt trực tiếp lại vừa có thể đốt gián tiếp. Nó có tính ổn định nhiệt tương đối cao và phù hợp để làm việc ở bội số quá tải lớn giúp đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

Rơ le nhiệt Mitsubishi

Rơ le nhiệt cũng như các thiết bị điện khác được cấu tạo từ những bộ phận khác nhau gồm :

• Một đầu cảm nhiệt chứa môi chất dễ bay hơi để lấy tín hiệu nhiệt độ buồng lạnh biến thành tín hiệu áp suất.
• Hộp xếp dùng để chuyển tín hiệu áp suất ra độ giãn nở cơ học của hộp xếp, vì giữa hộp xếp và đầu cảm nhiệt có ống dẫn.
• Cơ cấu đòn bẩy để biến độ giãn nở hộp xếp ra động tác đóng ngắt tiếp điểm cho một cách dứt khoát.
• Có thêm hệ thống lò xo và vít điều chỉnh nhiệt độ từ chế độ ít lạnh nhất đến lạnh nhất.
• 

Rơ le nhiệt FUJI Electric

5/ Cách chọn rơ le nhiệt

Việc lựa chọn rơ le nhiệt rất quan trọng, bởi trên thực tế thì đặc tính cơ bản nhất của rơ le nhiệt đó là mối quan hệ giữa dòng điện phụ tải chạy qua và thời gian tác động của nó. Từ đó, để đảm bảo được chất lượng và tuổi thọ hoạt động của rơ le nhiệt thì khi lựa chọn rơ le nhiệt thì các bạn cần có những lưu ý về thông số kĩ thuật để có thể lựa chọn được rơ le nhiệt tốt nhất.

Khi lựa chọn rơ le nhiệt cần lưu ý được đặc tính A – s của Rơ le gần sát đường đặc tính A – s của các đối tượng bảo vệ. Nếu chọn thấp quá thì bạn có thể tận dụng được công suất của động cơ điện cần được bảo vệ tốt nhất. 

Khi chọn mua rơ le nhiệt bạn cũng cần lưu ý đến công suất của động cơ điện chọn quá cao sẽ làm giảm được tuổi thọ của các thiết bị điện cần được bảo vệ. Trên thực tế khi lựa chọn loại dòng điện định mức của rơ le nhiệt bằng các dòng điện đính mức của động cơ điện cần được bảo vệ tốt nhất. bên cạnh đó bạn có thể yên tâm về các phụ tải và nhiệt độ môi trường xung quanh cần được cân nhắc, tính toán kĩ lưỡng nhất. 

Bảng chọn rơ le nhiệt theo công suất động cơ