Trí tuệ nhân tạo xuất hiện từ bao giờ ? (Phần 1)
Có lẽ khi đọc bài viết này, bạn đã nghe qua về Trí tuệ nhân tạo hay robot công nghiệp trên TV hay lúc lướt web. Cụm từ trí tuệ nhân tạo trở nên phổ biến khi báo chí, TV đề cập đến cách mạng công nghiệp 4.0. Thực tế, cụm từ này không mới, và các ứng dụng trí tuệ nhân tạo đã xuất hiện từ sớm. Bài viết không bắt đầu từ thời điểm các nhà triết học, tư tưởng có những ý tưởng về một loại máy có thể suy nghĩ. Thay vào đó, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về lịch sử của công nghệ này từ năm 1950, thời điểm mà lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đạt được những thành tựu rõ ràng.
1. Trí tuệ nhân tạo thập niên 50
Năm 1950, cuốn sách "Programming a Computer for Playing Chess" do Claude Shannon, cha đẻ của lý thuyết thông tin xuất bản, thảo luận về khả năng chơi cờ của máy tính. Cũng trong năm này, cuốn sách “Computing Machinery and Intelligence,” do nhà toán học Alan Turing viết đề cập đến phép thử Turing nhằm đánh giá khả năng suy nghĩ của máy tính thông qua các câu hỏi và so sánh chúng với câu trả lời của con người. Phép thử Turing tuy không hoàn hảo, nhưng ít nhất là một phương pháp đo lường để đánh giá khả năng tư duy máy tính. Sau này, với những phiên bản trí tuệ nhân tạo phức tạp hơn, nhóm phát triển vẫn thường sử dụng phép thử Turing để kiểm tra thành quả của mình như một bài kiểm tra bước đầu.
Trí tuệ nhân tạo được ứng dụng trong chơi cờ đam
Năm 1951, chương trình trí tuệ nhân tạo dựa trên lập trình đầu tiên được viết trên cỗ máy Ferranti Mark 1 tại đại học Manchester. Thay vì được viết phục vụ cho robot công nghiệp, chương trình này chơi cờ đam - một trò chơi chiến lược đối kháng giữa người và máy. Hai bên lần lượt di chuyển các quân giống hệt nhau theo đường chéo và bắt quân đối phương bằng cách nhảy qua quân đó. Đến năm 1952, một nhân viên IBM tên Arthur Samuel viết chương trình chơi cờ đam khác có kĩ năng chơi cờ tốt hơn, có thể đấu với người chơi nghiệp dư. Đến năm 1955, chương trình do Arthur Samuel cải thiện đã biết tự học chơi cờ. Thuật ngữ artifical intelligence (AI - trí tuệ nhân tạo) ra đời trong năm 1955.
Năm 1958, Lisp, ngôn ngữ lập trình cho trí tuệ nhân tạo phổ biến nhất và vẫn còn được ưa chuộng trong các nghiên cứu ngày nay được phát triển. Nếu bạn tham quan một nhà máy và bắt gặp biểu tượng con thằn lằn ở những con robot công nghiệp, đó có thể là con robot thông minh mà bạn từng biết.
Lisp ngôn ngữ lập trình được sử dụng phổ biến trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo
Đến năm 1959, thuật ngữ "machine learning" (học máy) ra đời. Cũng trong năm này, Phòng thí nghiệm AI được Học viện Công nghệ Massachusetts thành lập.
2. Trí tuệ nhân tạo giai đoạn 1960 - 2000
Thập niên 60 chứng kiến những thành công của AI trong việc xử lý ngôn ngữ của máy móc.
Năm 1964, STUDENT, một chương trình trí tuệ nhân tạo đời đầu viết bằng ngôn ngữ Lisp đã xử lý được một số vấn đề về ngôn ngữ trong môn đại số. STUDENT được cọi là một cột mốc sớm về khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên của AI. Một năm sau, ELIZA , một chương trình máy tính tương tác có thể hội thoại tiếng anh với con người, được phát triển. Ba năm sau, chương trình máy tính xử lý ngôn ngữ tự nhiên SHRDLU được tạo ra.
Trí tuệ nhân tạo ELIZA giao tiếp tiếng anh với con người
Giai đoạn 1970 - 1990, còn được gọi là mùa đông AI do sự lạnh nhạt của các chính phủ với việc phát triển trí tuệ nhân tạo.
Năm 1970, WABOT-1 được xây dựng thành công tại đại học Waseda Nhật Bản. Con robot có thể chuyển động chân tay, có khả năng nhìn và nói chuyện. 10 năm sau, cũng tại đại học Waseda Nhật Bản, WABOT-2 ra đời, có thể giao tiếp với con người, đọc nốt nhạc cũng như chơi nhạc trên đàn organ điện tử.
WABOT khác biệt với robot công nghiệp thông thường ở khả năng nói chuyện, giao tiếp và chơi nhạc
Năm 1986, công ty ô tô Mercedes-Benz tạo ra chiếc xe ô tô tự lái với tốc độ 55 dặm/giờ trên đường không có vật cản nhờ vào camera và cảm biến. Những robot công nghiệp ngày nay như xe tự hành AGV trong nhà máy thực chất đã được trang bị khả năng phát hiện vật thể nhờ vào camera quét môi trường và cảm biến
Năm 1988, chatbot mô phỏng hội thoại tự nhiên của con người với phong cách thú vị, hài hước và thoải mái được phát triển và ra mắt vào đầu thập niên 1990. Đây là ví dụ điển hình về những con chatbot giao tiếp với con người mà ngày nay chúng ta có thể bắt gặp khi vào website một số công ty.
Năm 1995, chatbot A.L.I.C.E (Artificial Linguistic Internet Computer Entity) gợi cảm hứng từ ELIZA được phát triển. Điểm khác biệt giữa ALICE và ELIZA là sự bộ sung bộ sưu tập các mẫu ngôn ngữ tự nhiên. Do đó, ALICE có khả năng xử lý ngôn ngữ tốt hơn ELIZA.
Robot công nghiệp có thể tư duy giống con người với mạng nơ-ron thần kinh
Năm 1997, kiến trúc mạng nơ-ron thần kinh được sử dụng để nhận biết chữ viết và tiếng người. Trong cùng năm, Deep Blue, chương trình chơi cờ vua của IBM đánh bại kiện tướng cờ vua số 1 thế giới.
Như vậy chúng ta đã biết rằng trí tuệ nhân tạo thường gặp trong các robot công nghiệp ngày nay thực ra đã xuất hiện từ thập niên 50 của thế kỉ trước. Trong phần 2 chúng ta sẽ cùng tìm hiểu tiếp về quá trình phát triển của trí tuệ nhân tạo trong giai đoạn hiện đại. Với sự phát triển nhanh chóng, trí tuệ nhân tạo trang bị trong các robot công nghiệp hứa hẹn sẽ mang lại năng suất lao động vượt trội, tạo ra của cải vật chất lớn hơn phục vụ cuộc sống con người. Kết thúc phần 1, xin mời độc giả xem video giới thiệu về xe tự hành AGV do công ty Bảo An Automation thiết kế và sản xuất.
6.201
02/08/2019
Web số dành cho sinh viên
Nhóm chủ đề
Bài viết cùng chủ đề
