Phát xung, encoder hay còn gọi là bộ mã hóa vòng quay là thuật ngữ dùng để chỉ một thiết bị điện có thể làm thay đổi chuyển động thẳng hoặc chuyển động tròn thành tín hiệu số hoặc xung.
Phát xung có cấu tạo cơ bản gồm :
– Một bộ thu phát tín hiệu quang học (LED phát – LED thu).
– Một hệ thống lỗ (rãnh) được sắp xếp trên một đĩa tròn hoặc một thước thẳng có đục lỗ hoặc sơn tạo thành các điểm có khoảng cách đều nhau.
Phát xung hoạt động theo nguyên lý một đĩa tròn xoay quay quanh trục. Ở trên đĩa có các lỗ, sử dụng một bóng đèn Led chiếu lên bề mặt của đĩa. Trong khi đĩa quay những chỗ mà không có lỗ thì đèn Led sẽ không chiếu xuyên qua được. Và những chỗ có lỗ đèn Led sẽ chiếu xuyên qua được. Ở phía bề mặt bên kia của đĩa được đặt một con mắt thu. Tín hiệu có hoặc không có ánh sáng chiếu qua sẽ ghi nhận đèn Led có chiếu qua lỗ hay là không. Trong lúc trục quay nếu như trên đĩa chỉ có một lỗ duy nhất thì mỗi lần con mắt thu nhận được tín hiệu của đèn Led tức là đĩa đã quay được một vòng.
Phát xung được chia làm hai loại chính:
– Phát xung tương đối (Incremental Encoder): Đây là thiết bị có bộ mã hóa vòng quay tương ứng với một kích thước nhất định. Với mục đích tối đa hóa không gian lắp đặt, trọng lượng vừa phải, cung cấp độ tin cậy cao với sự mã hóa chuẩn xác.
– Phát xung tuyệt đối (Absolute Encoder): Khi sử dụng bộ mã hóa tuyệt đối sẽ giúp cho việc lắp đặt trở nên tiết kiệm không gian. Đồng thời, thực hiện nhiều ứng dụng khác nhau nhờ thêm vào dòng sản phẩm loại giắc cắm bên cạnh.
a. Phát xung tuyệt đối:
- Ưu điểm : Giữ được giá trị tuyệt đối khi encoder mất nguồn.
- Nhược điểm: Giá thành cao vì chế tạo phức tạp, đọc tín hiệu ngõ ra khó.
b. Phát xung tương đối:
- Ưu điểm: Giá thành rẻ, chế tạo đơn giản, xử lí tín hiệu trả về dễ dàng.
- Nhược điểm: dễ bị sai lệch về xung khi trả về. Khi đó nếu hoạt động lâu dài sai số này sẽ tích lũy.
- Lắp trong các máy CNC: Phát xung được trang bị để đo, và tìm được chính xác vị trí của các trục máy cũng như vị trí dao cắt. Nhờ đó quá trình gia công được thực hiện chính xác. Kết quả phát xung đo được sẽ gửi về bộ phận kiểm tra tích cực trên máy để điều chỉnh lại vị trí chi tiết hay vị trí của dao cắt nhằm sửa chữa lỗi hoặc hạn chế phế phẩm.
- Điều khiển việc vào/ra ở bãi xe:
- Lắp trên các robot công nghiệp: Phát xung dùng để quản lý các cử động của các khớp nối, cử động của cánh tay rô bốt để đảm bảo chính xác vị trí của các cử động.
- Ứng dụng của phát xung điều khiển dừng động cơ ở đúng vị trí:
Nhìn chung khi lựa chọn phát xung cần có được các thông số sau:
Tham khảo sản phẩm Phát xung tại đây.
Có rất nhiều hãng sản xuất phát xung như:
Bài viết nên xem: