Trong kỷ nguyên của Cách mạng Công nghiệp 4.0 hiện nay, robot tự động đang được sử dụng ngày một phổ biến, đặc biệt là trong quy trình sản xuất của các doanh nghiệp.
Theo báo cáo của McKinsey năm 2016, lao động thủ công trong những quy trình sản xuất mang tính rập khuôn có thể dễ dàng được thay thế bởi robot và phần mềm quản lý. Ví dụ như khuôn như sản xuất đồ ăn nhanh hay chuỗi lắp ráp tại các nhà máy. Không chỉ vậy, những công việc xử lý thông tin đơn giản cũng có khả năng được tự động hóa cao. Điển hình là việc theo dõi và tính toán tiền lương.
Cũng theo báo cáo của công ty nghiên cứu thị trường Allied, ngành CNTĐH toàn cầu dự báo đạt mức tăng trưởng kép hàng năm 8,8%. Quy mô thị trường năm 2025 ước đạt 368,4 tỉ USD, gấp đôi con số 190,9 tỉ năm 2017. Có nhiều động lực động lực thúc đẩy sự tăng trưởng của lĩnh vực tự động hóa toàn cầu. Ví dụ như sự nở rộ của ngành công nghiệp sản xuất. Bên cạnh đó là chi phí nhân công tăng cao và yêu cầu về độ chính xác tuyệt đối. Đồng thời, cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 với sự ra đời của Internet vạn vật (Internet of Things) đã tạo điều kiện thuận lợi cho công nghệ tự động hóa phát triển. Nó đang diễn ra ngày càng nhanh chóng và hiện đại.
Về cơ bản, tự động hóa bao gồm việc sử dụng máy vi tính, robot, hệ thống điều khiển và công nghệ thông tin. Mục đích cuối cùng là nhằm tối ưu hóa lợi nhuận cho doanh nghiệp. Theo tập đoàn tư vấn chiến lược McKinsey, công nghệ tự động hóa có thể thay thế con người nhiều việc. Đặc biệt là những công việc thiếu vệ sinh, nặng nhọc và nguy hiểm. Nó còn giúp cải thiện chất lượng sản phẩm nhờ việc hỗ trợ loại bỏ lỗi sai trong sản xuất. Đồng thời tự động hóa giúp làm giảm chi phi khi sử dụng máy móc giá rẻ. Các thiết bị này sẽ dần thay thế cho nguồn nhân lực đang ngày một đắt đỏ hơn.
Với sự phát triển của AI, máy móc tự động hóa còn có thể giám sát quá trình sản xuất. Chúng sẽ đưa ra những thông tin chính xác về sức khỏe hệ thống, gốc rễ của vấn đề. Nó cũng dự báo sớm những vấn đề sắp xảy ra và đưa ra những gợi ý cho người vận hành, quản lý. Từ đó những người này có thể đưa ra quyết định hoặc kế hoạch điểu chỉnh kịp thời. Vì vậy sự gián đoạn và tổn thất sản phẩm sẽ được giảm thiểu tối đa.
Bên cạnh những thuận lợi nói trên, ngành CNTĐH tại Việt Nam đang phải đối mặt với một vấn đề nghiêm trọng. Đó chính là tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao.
Trước đây, các nhà đầu tư nước thường lựa chọn Việt Nam để đặt cơ sở sản xuất. Lí do là bởi nước ta có nguồn nhân lực giá rẻ. Tuy nhiên, đây đã không còn là lợi thế cạnh tranh của nước ta nữa. Ngành công nghiệp công nghệ cao luôn ưu tiên những ứng viên có chuyên môn sâu. Cả về kỹ thuật và sức sáng tạo. Không những vậy người lao động chất lượng cao còn cần phải có những kĩ năng cần thiết khác cho công việc. Ví dụ như khả năng làm việc nhóm, giao tiếp, tư duy phản biện và giải quyết vấn đề.
Vì vậy, sinh viên Việt Nam cần chuẩn bị đầy đủ hành trang cần có nếu phát triển thành công trong lĩnh vực này. Trong hành trình đó, giáo dục đóng một vai trò hết sức quan trọng.
Rockwell Automation đã hợp tác với Đại học Bang Arizona (Mỹ) tổ chức nhiều chương trình bổ ích cho sinh viên Việt Nam. Những chương trình tiêu biểu gồm “Vietnam Engineering Education Conference” (2017), STEMCON (2018)… Các sự kiện trên quy tụ hàng loạt các chuyên gia trong ngành. Bên cạnh đó là đại diện từ phía chính phủ. Các bên liên quan đã cùng nhau bàn luận. Mục tiêu cuối cùng là có thể đưa ra những giải pháp mang tính bước ngoặt cho các chương trình đào tạo tại Việt Nam.
Những khó khăn trong quá trình tự động hóa các ngành công nghiệp không đến từ kỹ thuật. Nó bắt nguồn từ chính con người. Nếu không sở hữu một nguồn nhân lực chất lượng cao, các ngành công nghiệp công nghệ cao tại Việt Nam khó có thể cạnh tranh được trên trường quốc tế.
Vì vậy, việc đầu tư phát triển giáo dục – đào tạo nghề cần được chính phủ chú trọng định hướng. Các doanh nghiệp cũng cần quan tâm, hỗ trợ công tác này. Trong thời kỳ CMCN 4.0 hiện nay, sự phát triển của công nghệ tự động hóa chắc chắn sẽ đóng vai trò quan trọng. Nó sẽ trở thành động lực thúc đẩy xã hội ngày một tiến bộ.
Nếu được định hướng đúng đắn và đào tạo chuyên sâu, thế hệ sinh viên Việt Nam tiếp theo sẽ có đủ năng lực. Họ hoàn toàn có thể cống hiến cho sự phát triển của ngành CNTĐH nước nhà. Từ đó sẽ tạo nên nền tảng vững chắc để các doanh nghiệp Việt vươn ra thế giới.